Το ερωτηματολόγιο στην ποσοτική έρευνα είναι ένα βασικό εργαλείο συλλογής δεδομένων, που χρησιμοποιείται για να συγκεντρωθούν μετρήσιμες και στατιστικά αναλύσιμες πληροφορίες από ένα δείγμα πληθυσμού. Χαρακτηριστικά του ερωτηματολογίου στην ποσοτική έρευνα
- Δομημένη μορφή: Περιλαμβάνει κλειστού τύπου ερωτήσεις (π.χ. πολλαπλής επιλογής, κλίμακες Likert).
- Τυποποίηση: Όλοι οι συμμετέχοντες απαντούν στις ίδιες ερωτήσεις με την ίδια σειρά.
- Αντικειμενικότητα: Μειώνει την επιρροή του ερευνητή και αυξάνει την αξιοπιστία.
- Στατιστική ανάλυση: Οι απαντήσεις μπορούν να κωδικοποιηθούν και να αναλυθούν με στατιστικά εργαλεία (π.χ. SPSS, Excel).
Σημαντικά ζητήματα σχετικά με τη σύνταξη ενός ερευνητικού εργαλείου ειναι η σωστή στάθμιση, η εγκυρότητά και η αξιοπιστία του ερευνητικού εργαλείου και ο πιλοτικός του έλεγχος. Η στάθμιση, αξιοπιστία και εγκυρότητα ενός ερωτηματολογίου είναι κρίσιμες έννοιες στην ποσοτική έρευνα, γιατί εξασφαλίζουν ότι το εργαλείο μέτρησης (δηλαδή το ερωτηματολόγιο) είναι έγκυρο (μετρά αυτό που πρέπει) και αξιόπιστο (μετρά με συνέπεια).1. Εγκυρότητα (Validity)
➤ Τι είναι;
Η ικανότητα του ερωτηματολογίου να μετρά με ακρίβεια το αντικείμενο της έρευνας.
➤ Είδη εγκυρότητας:
- Εννοιολογική (construct validity): Το ερωτηματολόγιο αντανακλά σωστά τη θεωρητική έννοια που θέλεις να μετρήσεις (π.χ. εργασιακή ικανοποίηση).
- Περιεχομενική (content validity): Οι ερωτήσεις καλύπτουν επαρκώς όλες τις διαστάσεις της έννοιας.
- Κριτηριακή (criterion validity): Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου συσχετίζονται με εξωτερικά κριτήρια (π.χ. απόδοση στην εργασία).
➤ Πώς αξιολογείται;
- Ανασκόπηση από ειδικούς (π.χ. ακαδημαϊκούς, επαγγελματίες)
- Σύγκριση με υπάρχοντα ερωτηματολόγια
- Στατιστικές αναλύσεις (π.χ. παραγοντική ανάλυση)
2. Αξιοπιστία (Reliability)
➤ Τι είναι;
Η συνέπεια και σταθερότητα των απαντήσεων. Αν το ίδιο άτομο απαντήσει δύο φορές, πρέπει να πάρεις παρόμοια αποτελέσματα.
➤ Τύποι αξιοπιστίας:
- Εσωτερική συνέπεια: Κατά πόσο οι ερωτήσεις που μετρούν το ίδιο πράγμα συμφωνούν μεταξύ τους.
- ➤ Δείκτης Cronbach’s Alpha: Τιμή > 0.70 θεωρείται αποδεκτή.
- Επαναληπτική αξιοπιστία (test-retest): Το ερωτηματολόγιο δίνεται δύο φορές στο ίδιο δείγμα με χρονική απόσταση.
- Αξιοπιστία μεταξύ αξιολογητών (inter-rater reliability): Χρήσιμο για ερωτηματολόγια που απαιτούν υποκειμενική κρίση από ερευνητές.
3. Στάθμιση (Standardization / Calibration)
➤ Τι είναι;
Η διαδικασία με την οποία προσαρμόζουμε ή ρυθμίζουμε το ερωτηματολόγιο ώστε να εφαρμόζεται με ομοιομορφία σε διαφορετικά δείγματα ή συνθήκες.
➤ Πώς εφαρμόζεται;
- Πιλοτική εφαρμογή: Σε μικρό δείγμα για δοκιμή και διόρθωση.
- Στατιστική ανάλυση για εντοπισμό ερωτήσεων που δεν λειτουργούν σωστά.
- Κανονικοποίηση κλίμακας: Για να είναι συγκρίσιμα τα αποτελέσματα.
- Προσαρμογή σε πολιτισμικό ή γλωσσικό πλαίσιο, αν πρόκειται για μετάφραση.
Συνοπτική Διαδικασία για Αξιολόγηση Ερωτηματολογίου
- Πιλοτική διανομή σε μικρό δείγμα
- Υπολογισμός Cronbach’s Alpha (π.χ. με SPSS ή Excel)
- Ανασκόπηση από ειδικούς για εγκυρότητα περιεχομένου
- Στατιστική ανάλυση (παραγοντική ή συσχετίσεις)
- Τροποποιήσεις αν χρειάζεται και τελική εφαρμογή
