Συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση

Μια συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση είναι μια μεθοδική και αυστηρή προσέγγιση για τη συλλογή, αξιολόγηση και σύνθεση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας σχετικά με ένα συγκεκριμένο ερευνητικό ερώτημα. Ακολουθεί μια προκαθορισμένη μεθοδολογία για να διασφαλίσει ότι η ανασκόπηση είναι αντικειμενική, αναπαραγώγιμη και απαλλαγμένη από προκαταλήψεις.

Βασικά Στάδια μιας Συστηματικής Βιβλιογραφικής Ανασκόπησης

Καθορισμός του ερευνητικού ερωτήματος
- Χρήση του μοντέλου PICO (Population, Intervention, Comparison, Outcome) ή SPIDER (για ποιοτικές μελέτες).
- Παράδειγμα ερωτήματος: Ποια είναι η αποτελεσματικότητα της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας σε άτομα με αγχώδεις διαταραχές;
Καθορισμός πρωτοκόλλου και κριτηρίων ένταξης/αποκλεισμού
- Πρωτόκολλο: Σύμφωνα με τις οδηγίες PRISMA (Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses).
- Κριτήρια ένταξης: Π.χ. άρθρα δημοσιευμένα από το 2010 και μετά, σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.
- Κριτήρια αποκλεισμού: Π.χ. μη επιστημονικές πηγές, μελέτες με μικρό δείγμα.
Αναζήτηση στη βιβλιογραφία
- Αναζήτηση σε βάσεις δεδομένων όπως PubMed, Scopus, Web of Science, Google Scholar, PsycINFO.
- Χρήση συγκεκριμένων λέξεων-κλειδιών και Boolean operators (AND, OR, NOT).
Αξιολόγηση ποιότητας και επιλογή μελετών
- Χρήση εργαλείων όπως Cochrane Risk of Bias Tool ή Critical Appraisal Skills Programme (CASP) για αξιολόγηση ποιότητας.
Εξαγωγή και σύνθεση δεδομένων
- Πίνακες με βασικά χαρακτηριστικά των μελετών (π.χ. μέθοδος, δείγμα, αποτελέσματα).
- Ποσοτική (μετα-ανάλυση) ή ποιοτική σύνθεση των ευρημάτων.
Συζήτηση και συμπεράσματα
- Ανάλυση των τάσεων και των κενών της έρευνας.
- Επιπτώσεις για την επιστήμη και την πράξη.
Αναφορά και δημοσίευση
- Τήρηση των προτύπων αναφοράς (π.χ. APA, Harvard).
- Προετοιμασία για δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό ή διατριβή.